Các chiến binh trong nền kinh tế mới của Đông Nam Á đang vượt qua các điều kiện tài trợ khó khăn bằng cách nào

Vốn là huyết mạch của các công ty đổi mới vì họ thường phải đầu tư mạnh vào công nghệ và nền tảng mới trước khi có thể thương mại hóa. Tuy nhiên, sau hơn một thập kỷ với lãi suất cực thấp và nguồn vốn đầu tư mạo hiểm dồi dào, các doanh nghiệp trong nền kinh tế mới ở Đông Nam Á phải đối mặt với sự thay đổi về bối cảnh khi tìm cách kéo dài thời gian hoạt động bằng nguồn vốn ban đầu hoặc nguồn tiền mặt để tài trợ hoạt động đầu tư đó.

Kể từ đầu năm 2022, lãi suất của Mỹ đã tăng từ gần 0% lên trên 5%, làm tăng chi phí vốn trên toàn cầu.¹ Theo nghiên cứu của Google, Temasek và Bain & Company, các khoản đầu tư vốn mạo hiểm đã cạn kiệt, với nguồn vốn tư nhân giảm xuống mức thấp nhất trong 6 năm.²

Cơ hội cho những người sáng lập và nhà đầu tư giai đoạn đầu thoát vốn thông qua các đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng ngày càng khan hiếm ở những thị trường chứng khoán có nhiều biến động hơn kể từ khi Grab và Bukalapak niêm yết vào năm 2021. Các công ty khởi nghiệp chưa có lợi nhuận không còn dễ dàng tiếp cận thị trường IPO.

Môi trường tài trợ khó khăn hơn đã tạo thêm thách thức cho các doanh nhân ở Đông Nam Á. Theo một cuộc khảo sát do Funding Societies thực hiện, khoảng 70% doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Đông Nam Á đã dựa vào nguồn tiền ban đầu từ tiền tiết kiệm cá nhân và mạng lưới bạn bè và gia đình để bắt đầu kinh doanh.³ Khoảng 23% đã vay vốn từ các ngân hàng truyền thống và 7% số người được hỏi còn lại đã sử dụng các nguồn thay thế, chẳng hạn như huy động vốn từ cộng đồng và các nền tảng tài chính kỹ thuật số khác.

Các chương trình của chính phủ nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp có thể là nguồn lực quý giá cho các doanh nghiệp trong nền kinh tế mới ở Đông Nam Á. Singapore cung cấp các chương trình hỗ trợ hào phóng,⁴ và các chính phủ Indonesia,⁵ Việt Nam,⁶ Thái Lan,⁷ Philippines⁸ và Malaysia⁹ đều đã triển khai các biện pháp khuyến khích nhằm đẩy mạnh đổi mới sáng tạo và tạo ra hàng chục nghìn công ty khởi nghiệp công nghệ mới.

Ngân hàng là nguồn cho vay chủ yếu ở Châu Á Thái Bình Dương – chiếm gần 80% tín dụng, so với chỉ 1/3 ở Mỹ. ¹⁰ Thông thường, nhiều bên cho vay nhận thấy việc tài trợ cho các mô hình kinh doanh mới và chưa được chứng minh trong lĩnh vực công nghệ là một thách thức. Tuy nhiên, theo nghiên cứu của Google, Temasek và Bain & Company, một số ngân hàng đang xây dựng cách tiếp cận của riêng mình để đáp ứng nhu cầu của những khách hàng đang hoạt động trong nền kinh tế số của khu vực được xác định là sẽ mang lại doanh thu 100 tỷ USD.

Về phần mình, HSBC cam kết tài trợ cho quá trình phát triển của các doanh nghiệp trong nền kinh tế mới trên khắp Đông Nam Á. HSBC đã thành lập Quỹ Tăng trưởng ASEAN riêng với nguồn vốn 1 tỷ USD để giúp các doanh nghiệp và tổ chức tài chính phi ngân hàng trong khu vực Nam Á và Đông Nam Á mở rộng quy mô kinh doanh sang giai đoạn tiếp theo. Quỹ này mở ra khả năng tiếp cận nguồn vốn vay cho các công ty có thành tích đã được chứng minh trong việc tạo ra dòng tiền bền vững, ngay cả khi toàn bộ tập đoàn có thể thua lỗ.

Để duy trì tăng trưởng trong môi trường tài trợ ngày càng thách thức, doanh nghiệp sẽ cần tập trung vào việc kiểm soát chi phí và nâng cao doanh thu, đồng thời cũng phải xem xét lại cách tiếp cận nguồn vốn để quản lý chi phí vốn và đảm bảo khả năng tồn tại lâu dài của mình.

Tìm hiểu quan hệ đối tác với các doanh nghiệp ở các thị trường khác cũng có thể cho phép các công ty khởi nghiệp mở rộng hoạt động kinh doanh xuyên biên giới hoặc phát triển năng lực mà không cần phải có nguồn vốn lớn để tự đầu tư.¹¹ Việc kết hợp với đối tác phù hợp cũng có thể nâng cao uy tín của một công ty khởi nghiệp, nâng cao sức hấp dẫn của công ty đối với khách hàng và - đặc biệt phù hợp trong bối cảnh hiện tại - làm cho công ty khởi nghiệp trở nên hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư tiềm năng.¹²

Khi nền kinh tế số ở Đông Nam Á mở rộng, thương mại điện tử xuyên biên giới cũng đang tạo ra cơ hội tăng trưởng cho các doanh nghiệp thuộc nền kinh tế mới và cũ. Giúp khách hàng – cho dù là người tiêu dùng hay doanh nghiệp – thanh toán dễ dàng hơn thông qua nền tảng kỹ thuật số của công ty có thể là động lực doanh thu quan trọng trong những năm tới.

Mặc dù hai năm qua là thời điểm khó khăn hơn đối với các công ty trong nền kinh tế mới đang tìm cách huy động vốn, nhưng vẫn có lý do để lạc quan hơn vào năm 2024.

Các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo ở Đông Nam Á vẫn hấp dẫn các nhà đầu tư nhờ triển vọng tăng trưởng tốt của khu vực: HSBC dự báo tăng trưởng GDP ở sáu nền kinh tế lớn nhất sẽ tăng lên 4,6% vào năm 2024.¹³

Đông Nam Á cũng được hưởng lợi từ sức tiêu dùng tăng lên của nhóm có thu nhập ngày càng cao trong dân số 670 triệu người của khu vực. Trung bình cứ hai giây lại có một người gia nhập nhóm thu nhập trung bình trong khu vực, tạo ra một thị trường hấp dẫn cho các công ty khởi nghiệp ở nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, có nhiều hy vọng về thương mại điện tử, dịch vụ tài chính số,¹⁴ công nghệ y tế, công nghệ xanh, hệ sinh thái di động sạch và trí tuệ nhân tạo. ¹⁵

Khi các công ty đa quốc gia tìm cách đa dạng hóa chuỗi cung ứng, các doanh nghiệp ở Đông Nam Á đang trở nên quan trọng hơn đối với hoạt động sản xuất toàn cầu, tạo ra cơ hội mới cho các công ty đổi mới sáng tạo. Trong một khảo sát gần đây của HSBC, 91% doanh nghiệp quốc tế bày tỏ mong muốn mở rộng hoạt động tại ASEAN.¹⁶

Cũng có những dấu hiệu cho thấy khả năng cải thiện về tình hình tài trợ. Chi phí vốn có thể bắt đầu giảm nếu Cục Dự trữ Liên bang Mỹ bắt đầu cắt giảm lãi suất trong năm nay, như thị trường kỳ vọng. Các nhà kinh tế của HSBC dự đoán đợt cắt giảm lãi suất đầu tiên của Fed sẽ diễn ra vào tháng 6.¹⁷ Tại thời điểm viết bài, thị trường chứng khoán Hoa Kỳ – bao gồm Nasdaq tập trung vào công nghệ – đã tăng lên mức cao kỷ lục, cho thấy khả năng chấp nhận rủi ro của nhà đầu tư Hoa Kỳ đã khôi phục.

Rõ ràng đây là thời điểm đầy thách thức đối với các công ty trong nền kinh tế mới ở Đông Nam Á trong việc tiếp cận vốn. Tuy vậy, các chương trình hỗ trợ của chính phủ, cách tiếp cận tiên tiến trong việc cấp vốn vay từ các ngân hàng như HSBC, cách tiếp cận chiến lược thông minh, các nền tảng vững chắc của khu vực và triển vọng giảm lãi suất đều cho thấy các doanh nghiệp ở Đông Nam Á có thể thích ứng và phát triển.