Tương lai số của Đông Nam Á đã đến

Quá trình chuyển đổi số của Đông Nam Á đã và đang có những tác động sâu rộng đối với các doanh nghiệp trong khu vực có gần 700 triệu dân này.¹

Thương mại trong lĩnh vực viễn thông, máy tính và dịch vụ thông tin ở 10 quốc gia thành viên Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) đã tăng hơn gấp đôi từ 31 tỷ USD năm 2013 lên 79 tỷ USD năm 2022.² Tỷ lệ thâm nhập của Internet đã tăng nhanh: trong giai đoạn từ năm 2013 đến năm 2021, tỷ lệ trung bình ở ASEAN đã tăng từ 34% lên 73%.³ Xu hướng này đang tạo ra những cơ hội tăng trưởng mới cho các doanh nghiệp trong khu vực có khả năng bắt kịp tốc độ thay đổi công nghệ.

Một nghiên cứu năm 2023 của Google, Temasek và Bain & Company - phân tích thường niên lần thứ tám - cho thấy doanh thu trong nền kinh tế số trên sáu nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á đã vượt qua cột mốc quan trọng 100 tỷ USD vào năm 2023, gấp 8 lần so với chỉ 8 năm trước đó.⁴

Đối với các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo ở ASEAN, cơ hội mang lại từ quá trình chuyển đổi này dựa trên tiến bộ trong ba lĩnh vực chính:

• Hài hòa hóa tiêu chuẩn: Các quốc gia ASEAN đã nỗ lực cải thiện hội nhập kinh tế và xóa bỏ thuế quan thương mại⁵ - và ngày càng mở rộng nỗ lực này đối với các rào cản phi thuế quan.⁶
• Cải thiện dịch vụ số: Khu vực này có cách tiếp cận phối hợp đối với giao dịch số và thanh toán điện tử, bao gồm thông qua Hiệp định Khung về Kinh tế Số.⁷
• Mở rộng cơ sở hạ tầng số: Sự phát triển nhanh chóng của các trung tâm dữ liệu trên khắp ASEAN, đáng chú ý nhất là ở Malaysia,⁸ đã giúp cải thiện đáng kể phần cứng và cơ sở hạ tầng trong toàn khu vực.

Những tiến bộ tiếp theo trong các lĩnh vực này hứa hẹn sẽ mang lại lợi ích đáng kể cho các doanh nghiệp đang hoạt động trong khu vực. Bằng cách số hóa hoạt động, các doanh nghiệp có thể hưởng lợi từ việc cải thiện hiệu quả và giảm chi phí, cũng như mở ra những cơ hội mới trong nền kinh tế số đang phát triển của khu vực.

Việc hài hòa hóa các tiêu chuẩn kỹ thuật số và kỹ thuật là nền tảng thiết yếu để phát triển trong nhiều lĩnh vực khác. Trong những năm gần đây, các quốc gia ASEAN đã nỗ lực làm việc để đạt được tiến bộ trong việc hài hòa hóa các tiêu chuẩn thuế quan thương mại để phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế.⁹

Trong khi đó, khu vực này đang áp dụng các mục tiêu phát triển số ngày càng được phối hợp chặt chẽ hơn theo hướng dẫn của Kế hoạch Tổng thể Số ASEAN 2025 và các mục tiêu khác.¹⁰ Các lĩnh vực trọng tâm bao gồm cải thiện phạm vi phủ sóng băng thông rộng, mở rộng các dịch vụ chính phủ điện tử và mở rộng các dịch vụ tài chính số.

Nỗ lực thúc đẩy phát triển số của ASEAN cũng đang được Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) hỗ trợ thông qua sáng kiến "ASEAN Số", bao gồm định hình chính sách dữ liệu khu vực, đào tạo kỹ năng số, xây dựng khung thanh toán điện tử chung và hỗ trợ phát triển năng lực an ninh mạng.¹¹

Một yếu tố quan trọng trong chương trình riêng của khu vực là Hiệp định Khung Kinh tế Số ASEAN (DEFA) mới, được các bộ trưởng tài chính của khu vực chính thức đưa ra vào tháng 9 năm 2023.¹² Mục tiêu của khung pháp lý chưa từng có trên toàn khu vực này là tăng cường hợp tác số và thúc đẩy khả năng tương tác của dữ liệu và quy định, góp phần vào kỳ vọng phát triển nhanh chóng của nền kinh tế số Đông Nam Á. Các điều khoản của DEFA dự kiến sẽ đóng góp thêm tới 2 nghìn tỷ USD vào nền kinh tế số của khu vực vào năm 2030, gấp đôi so với đánh giá trước đó của Boston Consulting Group (BCG).¹³

Việc áp dụng các dịch vụ và giao dịch số mới chỉ khả thi khi phần cứng cơ bản và hạ tầng mạng hỗ trợ internet hiện đại đạt tiêu chuẩn. Đông Nam Á một lần nữa có nền tảng cho tăng trưởng nhanh chóng nhờ sự phát triển mạnh mẽ của các trung tâm dữ liệu mới nhằm đáp ứng nhu cầu về điện toán đám mây và các giải pháp trí tuệ nhân tạo (AI).¹⁴

Malaysia đã nổi lên như một trung tâm dữ liệu chính cho khu vực với Johor Bahru, nằm ngay bên kia biên giới với Singapore, gần đây được gọi tên là thị trường trung tâm dữ liệu phát triển nhanh nhất ở Đông Nam Á.¹⁶

Sự tăng trưởng nhanh chóng của nền kinh tế số ASEAN thách thức các doanh nghiệp hoạt động trong khu vực phải số hóa hoạt động để đảm bảo tận dụng được cơ hội. Để duy trì khả năng cạnh tranh và mở khóa tăng trưởng, các doanh nghiệp ngày càng tìm cách số hóa các chức năng cốt lõi của mình, bao gồm tài chính, nhân sự, chuỗi cung ứng và trải nghiệm khách hàng.

Dịch vụ tài chính số là một trong những ví dụ rõ ràng nhất về cách công nghệ đang thúc đẩy tăng trưởng của các lĩnh vực kém phát triển: hơn 7 trong số 10 người trong khu vực không có tài khoản ngân hàng hoặc chỉ có quyền truy cập vào các dịch vụ ngân hàng cơ bản nhất.¹⁷

Kết quả thống kê ấn tượng đó đã thúc đẩy sự phát triển của một thế hệ nhà cung cấp dịch vụ ngân hàng số mới, chẳng hạn như Akulaku ở Indonesia, nơi HSBC đã hỗ trợ tài chính cho quá trình tăng trưởng khi Akulaku mở rộng từ dịch vụ mua trước trả sau trong nước sang các dịch vụ và thị trường mới.¹⁸

Một trong những giải pháp số mới đó là cho vay ngang hàng. Phân tích năm 2023 của Google, Temasek và Bain cho thấy trên 6 nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á, cho vay là động lực tăng trưởng lớn nhất trong doanh thu dịch vụ tài chính số.¹⁹ Số dư sổ cho vay số tăng từ 40 tỷ USD năm 2021 lên 60 tỷ USD năm 2023, và dự kiến sẽ tăng vọt lên 300 tỷ USD vào năm 2030 - với khoảng 75 tỷ USD đến từ các doanh nghiệp vừa và nhỏ.²⁰

Với lịch sử 135 năm hoạt động tại ASEAN và lợi thế từ danh mục đầu tư sâu rộng gồm các giải pháp tài chính, ngân quỹ và thương mại sáng tạo, HSBC có vị thế tốt để hỗ trợ khách hàng trong môi trường số đang thay đổi nhanh chóng này.²¹

HSBC có một số công cụ để giúp các doanh nghiệp ASEAN trên hành trình số hóa: Quỹ Tăng trưởng ASEAN trị giá 1 tỷ USD nhằm giúp các doanh nghiệp mở rộng quy mô trong khu vực thông qua việc cung cấp tài trợ nợ dễ tiếp cận và mang tính chiến lược.²² Và đối với các doanh nghiệp tận dụng thương mại điện tử và các giải pháp số mới, HSBC có thể triển khai Omni Collect, một giải pháp toàn diện cho phép sử dụng nhiều phương thức thanh toán và cung cấp thông tin tổng quan đầy đủ về tất cả các khoản thu bán hàng trên các thị trường.

Một doanh nghiệp nông nghiệp của Malaysia, QL Resources, đã tận dụng HSBC Evolve, một công cụ để thực hiện đặt lệnh ngoại hối và giao dịch xuyên biên giới hiệu quả hơn và giúp họ theo dõi và quản lý tốt hơn rủi ro biến động tiền tệ theo tỷ giá thị trường trực tiếp.²³ Và tập đoàn hải sản toàn cầu Thai Union Group đã tận dụng các giải pháp số của HSBC để xây dựng khả năng phục hồi cho chuỗi cung ứng của mình, đồng thời cải thiện hiệu quả bằng cách giảm nhu cầu chữ ký vật lý.²⁴

Các doanh nghiệp có thể nắm bắt đầy đủ lợi ích của một khu vực đang số hóa nhanh chóng bằng cách phát triển lộ trình rõ ràng, đảm bảo rằng họ có các kỹ năng phù hợp trong nội bộ, và vượt qua rào cản của cơ sở hạ tầng cũ. Thông qua sự hiện diện trong khu vực và chuyên môn sâu sắc, HSBC cam kết giúp các doanh nghiệp nắm bắt từng bước của quá trình chuyển đổi số này.²⁵